با پرتاب نیوشپارد در روز سه‌شنبه ۲۰ ژوییه (۲۹ تیر)، جف بیزوس، بنیانگذار آمازون، دومین میلیاردی بود که ظرف اندکی بیش از یک هفته، سوار موشک خودش شد و به فضا رفت.
این تاجر با همراهی برادرش، یک جوان هلندی ۱۸ ساله و یک پیشکسوت ۸۲ ساله هوانوردی، در پروازی ۱۰ دقیقه‌ای از تگزاس با فضاپیمای شرکتش بلو اوریجین به فضا رفت.
در این پرواز، پس از اینکه موشک پرتاب تا سه برابر سرعت صوت شتاب گرفت (۳ ماخ)، کپسول فضاپیما به ارتفاع ۱۰۶ کیلومتری رسید.
برخلاف موشک خلبان‌دار ویرجین گلکتیکِ ریچارد برنسون، که در ۱۱ ژوییه (۲۰ تیر) با موفقیت به فضا پرتاب شد، کپسول فضاپیمای آقای بیزوس کاملا خودکار بود و برای پرواز، به هیچ‌گونه خدمه رسمی نیاز نداشت.
دانشمندان می‌گویند در گذشته سهم موتورهای موشک در میزان انتشار کربن اندک در نظر گرفته می‌شد اما با افزایش تعداد پرتاب‌ها و استفاده از موشک‌های بزرگ‌تر، احتمالا اثرگذارتر خواهند بود.
مارتین راس و جیمز ودا، متخصصان این حوزه، در سال ۲۰۱۸، در گزارشی در همین زمینه هشدار دادند انتشار کربنِ معمولِ موشک‌ها فعل‌و‌انفعال‌های شیمیایی ایجاد می‌کند که لایه ازون را تحلیل می‌برد.
پرتاب‌های فضایی همچنین ذراتی را وارد استراتوسفر [پوشن سپهر، دومین لایه جو] می‌کنند که انرژی خورشیدی را جذب و منعکس می‌کنند، و در حالی که سطح [زمین] خنک می‌شود استراتوسفر را گرم می‌کنند. در مقاله این دو پژوهشگر آمده است این تغییرهای دمایی همچنین به تحلیل لایه ازون منجر می‌شود.
اما سوخت موشک بلو اوریجین ترکیبی از هیدروژن مایع و اکسیژن مایع بود. این مواد پیشران از سوخت موشک متداول بسیار پاکیزه‌ترند.
موشک وی‌اس‌اس یونیتی آقای برنسون از سوخت پیشران ترکیبی جامد و مایع استفاده می‌کرد، این در حالی است که پروژه فالکون اسپیس‌اکس به اکسیژن مایع و نوعی نفت سفید پالایش‌شده موشک، موسوم به آر‌پی‌ـ۱، متکی است.
دارین تویی، دانشمند علوم اتمسفر دانشگاه کلرادو در شهر بولدر، به خبرگزاری لایو ساینس گفت خروجی اصلی نیوشپارد «آب و اندکی پسماند سوختی، و تقریبا بدون دی‌اکسید کربن خواهد بود».
اما در مقاله مشترک آقای تویی و آقای راس در سال ۲۰۱۹، این دو نفر هشدار دادند که «انتشار بخار آب از هر پرتاب می‌تواند تاثیری قابل‌ملاحظه روی مزوسفر [میان‌سپهر] و یونوسفر [یون‌سپهر] بگذارد» ــ دو لایه بالایی جو.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته این دانشمندان، «هرچند این مسئله اکنون نگرانی جهانی نیست، با افزایش پرتاب‌ها، دودهای متصاعد از پرتاب بالای جو را فرا خواهد گرفت و در نتیجه، بر ویژگی‌ها و فرایندهای مزوسفری و یونوسفری جهان تاثیر می‌گذارد.»
پروژه بلو اوریجین به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است تا پرتابگری که به کار می‌رود قابل استفاده مجدد و مجهز به فرودافزار باشد، و به ساخت موشک‌ها و کپسول‌های فضاپیمای جدید حریصِ مصرف منابع، نیازی نباشد.
بخش عمده انتشار کربن ناشی از این پروژه فضایی احتمالا در نتیجه کار تحقیق و توسعه است، اما در عین حال تصور می‌شود بخش قابل‌ملاحظه اثر خودِ پرتاب بر محیط زیست به‌دلیل سفرهای هوایی سرنشینان باشد تا در تگزاس جمع شوند.
انتشار کربن پرواز یک‌طرفه معمولی به‌عنوان مثال از هلند‌ــ زادگاه مسافر ۱۸ ساله نیوشپارد، اولیور دیمن‌ــ به تگزاس در مجموع حدود ۰.۴ تن است.
در نهایت، محاسبه اثر کلی هر کدام از این پرتاب‌های موشک بر سیاره زمین و اتمسفرش نیازمند تحقیق بیشتر و دقیق‌تر است.
اما به گفته الوییز مره، استاد جغرافیای طبیعی در دانشگاه کالج لندن، هیچ‌کدام از سوخت‌های پیشران موشک کاملا پاک نیستند.
او در مقاله‌ای که در کانورسیشن (The Conversation) منتشر شد، گفت: «مقادیر زیادی بخار آب در نتیجه سوختن ماده پیشران بی‌ایی‌ـ۳ تولید می‌شود، در عین حال احتراق سوخت‌های وی‌اس‌اس یونیتی و فالکون دی‌اکسید کربن تولید می‌کند... دوده و مقداری بخار آب.»
«اکسیدکننده‌های نیتروژن‌داری که وی‌اس‌اس یونیتی استفاده کرد همچنین اکسید نیتروژن تولید می‌کنند، ترکیبی که موجب آلودگی هوای نزدیک زمین می‌شود.
«این گازها و ذرات آثار منفی بسیاری بر جو زمین دارند. در استراتوسفر، اکسیدهای نیتروژن و مواد شیمیایی حاصل از شکست بخار آب، ازون را به اکسیژن تبدیل می‌کند، و لایه ازونی را تحلیل می‌برد که از حیات روی کره زمین مقابل تابش‌های مضر فرابنفش محافظت می‌کند.
«بخار آب همچنین به تولید ابرهای استراتوسفری منجر می‌شود که سطحی ایجاد می‌کند تا این فعل‌و‌انفعال سریع‌تر از معمول صورت بگیرد.»
سفر این هفته بلو اوریجین همچنین توجه قانون‌گذاران را جلب کرد، و طرحی پیشنهاد دادند که از این سفرها نیز درست مثل پروازهای عادی فعلی در تروپوسفر [گشت‌سپهر، پایین‌ترین لایه جو] مالیات گرفته شود.
روز سه‌شنبه، همان روزی که آقای بیزوس به فضا رفت، ارل بلومنور، عضو کمیته شیوه‌‌ها و اهداف برای وضع مالیات، قانونی پیشنهاد کرد که از سفرهای فضایی برای اهداف کاوشگرانه غیرعلمی مالیات گرفته شود.
این عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت اورگن گفت: «سیروسیاحت در فضا تعطیلات بدون مالیات ثروتمندان نیست.»
«درست مثل آمریکایی‌های عادی که وقتی بلیت هواپیما می‌خرند مالیات می‌دهند، میلیاردهایی که به فضا پرواز می‌کنند و ماحصلش ارزش علمی ندارد باید همین کار را بکنند، و حتی بیشتر.»
© The Independent
